W dniach 4-7 grudnia 2010 roku w Orlando na Florydzie odbył się 52 Zjazd Amerykańskiego Towarzystwa Hematologicznego, który jak zwykle skupił ponad 20.000 hematologów i transplantologów z całego świata. Wykłady w sesji edukacyjnej na temat szpiczaka mnogiego prowadził Sogar Lonial, który miał wykład na temat postępowania z pacjentami z opornym i nawrotowym szpiczakiem mnogim. Aktualnie nie istnieje jeden słuszny paradygmat postępowania z takimi chorymi. Wiemy o licznych badaniach klinicznych III fazy, np.: łączenie bortezomibu i vorinostatu; lenalidomidu, dexametazonu z carfilzomibem; bortezomibu, dexametazonu z panabonostatem; bortezomibu, dexametazonu z perofosinem; lenalidomidu, dexametazonu z elotuzumabem oraz w planie jest badanie pomalidomid +/- dexametazon.
Ponadto bardzo ciekawy wykład na temat aktualnego stanu wiedzy na temat amyloidozy wygłosił Raymond Comenzo i Ola Lendgren w sposób wyjątkowo interesujący przedstawił najnowszą wiedzę na temat patofizjologii i epidemiologii gammapatii monoklonalnej o niezidentyfikowanym znaczeniu. Okazuje się, iż w USA aktualnie żyje około 3 mln ludzi z MGUS a jedynie około 20.000 jest de novo przypadków diagnozowanych ze szpiczakiem mnogim.
Ponadto, co było nowością na ASH, odbyła się osobna sesja edukacyjna na temat terapii wspomagającej u chorych ze szpiczakiem mnogim. Wykład na temat polineuropatii obwodowej wygłosił Pieter Sonneveld, problem niewydolności nerek omówił Meletios Dimopoulos, zaś powikłania zakrzepowo-zatorowe u chorych ze szpiczakiem mnogim przedstawił Sigurdur Yngvi Kristinsson.

Bardzo ciekawe i obiecujące dane zostały przedstawione na temat pomalidomidu przez grupę francuską, grupę z Mayo Clinic oraz przez Paula Richardsona niezależnie. Wydaje się że pomalidomide ma w swoich właściwościach najlepsze cechy talidomidu i lenalidomidu. Poniżej podaję zestawienie dotyczące dotychczasowych badań fazy I i II z pomalidomidem. III faza badań klinicznych z tym lekiem będzie rozpoczętą w 2011 roku.


Dr A. Jakubowiak i dr D. Dytfleld przedstawili wspólnie badania I i II fazy dotyczące zastosowania carflizomibu, lenalidomidu i dexametazonu (CRd) u chorych z de novo rozpoznanym szpiczakiem mnogim. Badania te pokazały, iż po 8 cyklach leczenia CRd są obserwowane niezwykle imponujące odpowiedzi dotyczących całkowitych remisji (CR/nCR) na poziomie 67%. Tak nie było do tej pory w żadnym wcześniejszym badaniu klinicznym. Schemat leczenia obejmował 28-dniowe cykle i Carfilzomib w dawce 15-20-27-36 mg/m2 był podawany w dniach 1,2, 8,9, 15,16 oraz Dexametazon w dniach 1,8,15 w dawce 40 mg i lenalidomide w dawce 25 mg dziennie przez 21 dni i potem 7 dni przerwy. Leczenie było bardzo dobrze tolerowane przez chorych z niewielkimi działaniami ubocznymi dotyczącymi głownie mielotoksyczności. Wydaje się, że schemat CRd może być w przyszłości bardzo interesującą opcją leczenia indukcyjnego w szpiczaku mnogim.

Ponadto Michel Attal oraz badacze amerykańscy przedstawili niezależnie swoje dane na bardzo dużych grupach chorych dotyczące zastosowania lenalidomidu w terapii podtrzymującej po leczeniu z wykorzystaniem auto-PBSCT. Dane te jasno sugerują, iż istnieje zdecydowana korzyść jeśli chodzi o wydłużenie czasu do progresji w grupie chorych przyjmujących lenalidomide. Jak do tej pory nie ma różnic statystycznych w czasie przeżycia całkowitego pomiędzy ramieniem z lenalidomidem a placebo. Podobne dane przestawiał Antonio Palumbo, gdzie porównywano MPR z MPR-R i MP. Tutaj badanie dotyczyło osób powyżej 65 roku życia. Zdecydowanie istotnie statystycznie w ramieniu MPR-R czas do progresji choroby był najdłuższy. Na podstawie tych obserwacji zdecydowanie wydaje się, iż lenalidomide powinien znaleźć swoje miejsce w terapii podtrzymującej u chorych ze szpiczakiem mnogim.

Autor: MB
Źródła: PAP

Pacjenci z nowotworami krwi żyją dziś o kilka lub kilkanaście lat dłużej niż przed dekadą.

Zawdzięczamy to nie tylko przeszczepom, ale i nowym lekom - mówili lekarze podczas 52. Zjazdu Amerykańskiego Towarzystwa Hematologicznego (ASH).

Na spotkanie, które odbywało się od 4 do 7 grudnia w Orlando na Florydzie, przybyło ponad 20 tys. hematologów i transplantologów z całego świata.

Jak podkreślali lekarze w rozmowie z PAP, ostatnia dekada przyniosła ogromny postęp w leczeniu pacjentów na różne nowotwory krwi. Najwyraźniej widać to w przypadku przewlekłej białaczki szpikowej (CML) oraz szpiczaka mnogiego (MM), jednego z najczęstszych nowotworów hematologicznych.

- W przypadku szpiczaka, postęp jest niesamowity. Jeszcze kilkanaście lat temu średni czas przeżycia pacjentów z tym nowotworem wynosił maksymalnie ok. 2-3 lata. Obecnie, dzięki nowym lekom, średnia przeżycia wynosi 7-8 lat, a duży odsetek przeżywa 10-15 lat, nawet bez transplantacji. Warunkiem jest jednak to, by od początku leczyć ich nowocześnie (...) - powiedział PAP dr Artur Jurczyszyn z Kliniki Hematologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, której ordynatorem jest prof. Aleksander Skotnicki.

Ogromy postęp dotyczy również CML. - Jeszcze w latach 90. walkę o większość chorych z tą białaczką przegrywaliśmy po 4-5 latach. Dziś 80-90 proc. chorych żyje 10 lat i dłużej - wspominał prof. Skotnicki.

Jedyną metodą, która pozwala wyleczyć CML nadal pozostaje przeszczep szpiku od dawcy rodzinnego lub niespokrewnionego. - Zabieg ten - oprócz tego, że przynosi dużo cierpienia - jest jednak obarczony dużym ryzykiem powikłań i towarzyszy mu aż 20-30 proc. śmiertelność. Dlatego, nie można go wykonywać u pacjentów starszych, którzy stanowią większość chorych z CML - wyjaśnił prof. Skotnicki.

U chorych na MM poniżej 65. roku życia przeszczepianie autologicznych, czyli własnych, komórek macierzystych szpiku często powoduje cofnięcie się (tzw. remisję) choroby na wiele lat, jednak nigdy nie prowadzi do całkowitego wyleczenia. MM diagnozuje się natomiast przeważnie u osób w wieku 65-70 lat, u których nie można zastosować tej metody z uwagi stan zdrowia.

Według dr Hanny Ciepłuch, konsultanta ds. hematologii w Diana, Princess of Wales Hospital w Grimsby (Wielka Brytania), podejście do leczenia CML i MM zmieniło się diametralnie dzięki nowym lekom, które pojawiły się ok. 10 lat temu. - Dziś wiemy, że chorych na te nowotwory powinno się leczyć długotrwale i łagodnie. Nie ma bowiem sensu narażać ich na ryzyko, cierpienie i stres, skoro nowe leki zapewniają im dłuższe życie dobrej jakości - powiedziała hematolog.

Rewolucja w terapii chorych na MM zaczęła się od przywrócenia do medycyny ok. 10 lat temu - talidomidu, który pod koniec lat 60. spowodował poważne wady wrodzone u kilkunastu tysięcy dzieci. Lek ten (w bezpieczniejszej postaci) znacznie wydłużył przeżycie pacjentów z MM, a samą chorobę zaczęto coraz częściej postrzegać jako przewlekłą.

Dalszą poprawę - nie tylko długości, ale też jakości życia chorych - przyniosło wprowadzenie bortezomibu (tzw. inhibitor proteasomów) oraz udoskonalonej pochodnej talidomidu o nazwie lenalidomid. Ten drugi lek (tak jak talidomid) - nie tylko niszczy komórki nowotworu, ale też pobudza układ odporności do walki z nim. Lenalidomid - na razie jako jedyny z tej trójki - nie daje poważnego powikłania, jakim jest polineuropatia, tj. uszkodzenie nerwów obwodowych mogące prowadzić do trwałego inwalidztwa.

Według dr. Jurczyszyna, prezesa Fundacji Centrum Leczenia Szpiczaka, przyszłość leczenia MM należy do nowych "inteligentnych" leków. Specjalista wiąże duże nadzieje z pomalidomidem, łączącym w sobie najlepsze cechy talidomidu i lenalidomidu. Testy kliniczne na pacjentach przechodzą też carfilzomib i elotuzumab. Najnowsze wyniki badań nad tą trójką leków przedstawione na ASH są bardzo obiecujące i dają wiele nadziei chorym z MM, przyznał hematolog.

Rewolucja w terapii CML dokonała się za sprawą wprowadzonego w 2001 r. leku z grupy inhibitorów kinaz tyrozynowych o nazwie imatynib (słynny Glivec). Później, pojawiły się dwa inne leki leki z tej grupy - dazatynib i nilotynib - do leczenia pacjentów, którzy nie tolerowali imatynibu lub u których przestał on działać. W 2010 r. obydwa uzyskały rejestrację w pierwszej linii terapii. - Okazało się bowiem, że działają szybciej i skuteczniej niż imatynib, a przez to mogą jeszcze bardziej spowalniać progresję choroby - powiedział prof. Skotnicki.

z Orlando Joanna Morga